Urodziła się w 1928 r. w Nowym Sączu. Ukończyła średnią szkołę muzyczną w Krakowie w klasie fortepianu oraz studia muzykologiczne na Uniwersytecie Jagiellońskim w 1953 r. Już praca magisterska pt. ,,Monografia muzyczna wsi Ochotnica w powiecie nowotarskim” świadczy o jej etnomuzykologicznych zainteresowaniach. W czasie studiów brała udział w Akcji Zbierania Folkloru Muzycznego zorganizowanej przez Państwowy Instytut Sztuki. Od 1954 do 1962 r. pracowała etatowo w Państwowym Instytucie Sztuki (od 1959 r. Instytut Sztuki PAN). Kierownictwo Pracowni Badania Muzyki Ludowej Instytutu Sztuki sprawowali w owym czasie Jadwiga i Marian Sobiescy. Wyspecjalizowała się szczególnie w ludowej muzyce podhalańskiej. Opracowała część muzyczną (transkrypcja pieśni i układ) w zbiorowej publikacji: „Antologia – Pieśni Podhala” (1957). Owocem jej badań były następne książki: „Górole, górole, góralsko muzyka. Śpiewki Podhala” (1959) oraz „Wesele góralskie” (1974). Napisała też kilka artykułów, np. „Stan badań nad folklorem muzycznym i tanecznym na terenie polskich Karpat” (1961), „Muzyka i taniec ludowy” (1991), „Jakim muzykiem mógł być Sabała” (1995). Od 1965 do 1991 roku pracowała jako kierownik redakcji Dawnej Muzyki Polskiej i Folkloru w Polskim Wydawnictwie Muzycznym w Krakowie. Rozpoczęła m.in. opracowywanie edytorskie serii „Obrzędy i zwyczaje ludowe”, z której wyszły trzy tomy. Opracowała wiele programów dla zespołów regionalnych, nagrań na płyty i kasety magnetofonowe, wykonywała transkrypcje pieśni do zbiorów innych autorów itd. Wykładała równocześnie w Studium Folklorystycznym w Nowym Sączu (1985-1992), na Uniwersytecie Jagiellońskim, na kursach dla instruktorów zespołów podhalańskich. Jest członkiem jury imponującej liczby festiwali i przeglądów folklorystycznych. Najważniejsze z nich wymienione są niżej i zaopatrzone datą, która określa rok pierwszego zaproszenia do jury: „Sabałowe Bajania” w Bukowinie Tatrzańskiej (od 1969), Festiwal Folkloru Górali Polskich w Żywcu (od 1971), Międzynarodowy Festiwal Folkloru Ziem Górskich w Zakopanem (od 1971), Festiwal Folkloru Ziem Nizinnych ,,Pawie Pióro” w Tarnowie (od 1972). Festiwal Zespołów Regionalnych „Limanowska Słaza” w Limanowej (od 1972), „Karnawał Góralski” w Bukowinie Tatrzańskiej (od 1975), Ogólnopolski Festiwal Kapel, Instrumentalistów i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym (od 1977), Konkurs Kapel Podhalańskich w Szczawnicy i Nowym Targu (od 1972), Karpacki Festiwal Dziecięcych Zespołów Regionalnych w Rabce (od 1976), Międzynarodowe Spotkania Folklorystyczne w Wiśle i Żywcu (od 1990), Międzynarodowy Festiwal Dziecięcych Zespołów Regionalnych „Święto Dzieci Gór” w Nowym Sączu (od 1992). Ponadto zasiada w jury przeglądów lokalnych od 1980 roku: „Przednówek na Polanach” w Kościelisku, „Zima Spiska” w Niedzicy, „O pasterski zbyrcok” w Jabłonce i Lipnicy Wielkiej na Orawie, ,,Muzykowanie na Duchową Nutę” i „Przeziyracka Młodych” w Czarnym Dunajcu, ,,Poronińskie Lato” w Poroninie, Przegląd tańca ludowego w Sułkowicach (krakowskie), Przegląd Kapel, Instrumentalistów i Śpiewaków ludowych, mowy starosty i drużby weselnego - w różnych miejscowościach wokół Nowego Sącza. Od wielu lat Aleksandra Szurmiak-Bogucka jest etnomuzykologiem najściślej związanym ze współczesnym ruchem folklorystycznym w kraju.

Aleksander Błachowski