Ludwik Łojas
Year:
1985
Category:
Category I. Plastic arts, ornamentation, handicraft and folk crafts, music and dance folklore
Field of activity:
Music
Region:
Małopolskie, powiat nowotarski, Łopuszna
Ludwik Łojas urodził się 28 października 1903 roku w Szlembarku w rodzinie góralskiej, od pokoleń mieszkającej w tej wsi i o dawnych tradycjach muzykowania. Ojciec Ludwika był skrzypkiem prymistą grającym w kapelach weselnych, na skrzypcach grali też jego dwaj starsi bracia. L. Łojas zaczął grać na skrzypcach mając 14 lat, zastępując w wiejskiej kapeli swego ojca, który w czasie I wojny światowej powołany został do wojska. Po wojnie Łojasowie założyli własną rodzinną kapelę, jednak warunki bytowe zmusiły ich do emigracji zarobkowej do Stanów Zjednoczonych, a podróż tę odbyły z nimi skrzypce kupione przez ojca jeszcze przed I wojną światową od cyganów w Budapeszcie. Gdy Ludwik Łojas powrócił z emigracji, został powołany do służby w I Pułku Strzelców Podhalańskich w Nowym Sączu. Tam wraz z innymi kolegami grającymi na różnych instrumentach założył kapelę, w której został skrzypkiem-prymistą. „Wojskowo-ludowa” kapela cieszyła się dużym powodzeniem. Po zakończeniu służby L. Łojas zorganizował w Szlembarku własną kapelę, w której grali Józef Stopka i Piotr Guras. Ludwik Łojas lubił także śpiewać i tańczyć, mówił: ,,E dyć baciarował jo wse, lubiłek toniec, a gadali zem nojpirsy śpiewok”.
W 1934 r. L. Łojas ożenił się i zamieszkał w Łopusznej. Gospodarowanie na niewielkiej gazdówce i wychowywanie licznej rodziny godził z muzykowaniem, wynikającym z potrzeby serca, z umiłowania starych melodii i pieśni góralskich, śpiewanych i granych na halach i na weselach. Był także dobrym gawędziarzem znającym wiele starych legend i opowieści, anegdot i historyjek zasłyszanych w czasie wieloletniego muzykowania.
Po II wojnie światowej Ludwik Łojas żywo zaangażował się w prace Gminnego Ośrodka Kultury i Związku Podhalan – Oddział w Łopusznej. W 1972 roku został kierownikiem kapeli góralskiej ,,Łopuśnianie”, z którą uczestniczył w licznych przeglądach, konkursach i festiwalach folklorystycznych. W ,,Sabałowych Bajaniach” brał udział aż 8 razy (od 1976 do 1985) zawsze zdobywając najwyższe nagrody. Kilkakrotnie uczestniczył w przeglądach i konkursach kapel góralskich w Nowym Targu (1977-1986) i w Ujsołach (1976). Dał niezliczone ilości koncertów na różnych okolicznościowych imprezach z okazji rocznic, świąt państwowych, na imprezach regionalnych, podczas uroczystości kościelnych i rodzinno-wioskowych. Otrzymał wiele dyplomów, medali, nagród i wyróżnień. Czterokrotnie zdobywał I nagrodę „Bacowskie spinki” podczas imprez ,,Sabałowe Bajania”, posiadał odznaczenia „Za zasługi dla Związku Podhalan” i ,,Zasłużonego Działacza Kultury”, Medal 40-lecia PRL i in. Wśród licznych dyplomów miał także dyplom z 1984 r. od władz Wojewódzkich „Za upowszechnianie kultury na terenie Województwa nowosądeckiego”.
Kapela Ludwika Łojasa towarzyszyła często ks. Józefowi Tischnerowi podczas spotkań religijnych i regionalnych.
Ludwik Łojas zmarł w kwietniu 1992 roku.
/red.T.D./ Marian Pokropek/
Laureaci Nagrody 1985
- Marianna Bałdyga
- Rozalia Barańska-Dzięciołowska
- Waleria Czubak
- Franciszka Dąbrowska
- Piotr Dziadosz
- Władysław Gawlak
- Stanisław Graca-Gobera
- Józef Janos
- Franciszek Kurzeja
- Ludwik Łojas
- Aurelia Majewska
- Zofia Świderska
- Kazimierz Woźniak
- Aleksandra Szurmiak-Bogucka
- Antoni Janiszewski
- Jan Matysek
- Anna i Henryk Świątkowscy
- Kapela Rodziny Pudełków z Siedleczki
- Kapela Jana Stocha z Zębu na Podhalu
- Kapela Braci Trzpilów
- Zespół „Holny” z Zakopanego
- Regionalny Zespół Pieśni i Tańca „Szamotuły”
- Władysław Korkuć
- Władysław Niedoba
- Wanda Stala
- Krystyna Straszyńska
- Grupa Folkloru Polskiego "Wisła" z Kurytyby (Brazylia)
- Zespół „Piastowie” ze Sztokholmu (Szwecja)