Czesława Kaczyńska
Year:
2005
Category:
Category I. Plastic arts, ornamentation, handicraft and folk crafts, music and dance folklore
Field of activity:
Embroiderer
Region:
Mazowieckie, powiat ostrołęcki, Kurpie, Dylewo
Czesława Kaczyńska z Dylewa należy do grona najbardziej znanych i cenionych twórczyń kurpiowskich. Jest wszechstronnie utalentowana i od niemal 50 lat prezentuje swoje umiejętności artystyczne w wielu dziedzinach sztuki ludowej: śpiewie solowym, zdobnictwie wnętrz, hafciarstwie, tkactwie, plastyce obrzędowej i zdobniczej, wycinankarstwie, piekarnictwie obrzędowym. Zamiłowanie do tradycji regionu wyniosła z domu rodzinnego. Pierwsze wycinanki wykonywała pod okiem babci Antoniny Staśkiewicz ze Strzałek i już jako 14-letnia dziewczynka dostarczała je do Spółdzielni „Kurpianka” w Kadzidle.
Czesława Kaczyńska szybko wypracowała indywidualny styl, kontynuując jednocześnie tradycyjne formy wycinanki kurpiowskiej (leluje, gwiazdy oraz wycinanki sylwetowe – koniki, ptaki). Z biegiem lat prace jej nabrały nowego wyrazu artystycznego dzięki stosowaniu dużych formatów i wprowadzeniu własnych elementów wzorniczych. Artystka jest również aktywna w innych dziedzinach sztuki ludowej. Znane są jej hafty (na koszulach, obrusach, serwetach), koronki (wstawki do strojów ludowych, pościeli), pająki i kwiaty z bibuły, palmy, pieczywo obrzędowe (byśki i nowe latka).
Twórczyni jest wielką propagatorką folkloru kurpiowskiego. Założyła Zespół Regionalny działający przy Kole Gospodyń Wiejskich w Dylewie, którego jest kierownikiem. Od 1958 roku jest członkiem Zespołu „Kurpianka” w Kadzidle. Szerząc kulturę swojego regionu, aktywnie uczestniczy w licznych imprezach kulturalnych, takich jak pokazy rękodzieła ludowego wśród młodzieży szkolnej, targi sztuki ludowej, kiermasze na terenie całego kraju i za granicą (w Austrii, Danii, Szwecji, Tunezji, we Włoszech i Niemczech, m.in. na wystawa EXPO 2000 w Hanowerze).
Artystka od kilkunastu lat prowadzi ożywioną działalność mającą na celu aktywizację wspólnot lokalnych w kierunku popularyzacji i ochrony kultury puszczańskiej. Propaguje m.in. folklor kurpiowski prezentowany przez twórców ludowych i zespoły folklorystyczne, także poza terenem regionu i województwa mazowieckiego, a nawet poza granicami kraju.
Pasja działania Czesławy Kaczyńskiej przejawia się aktywnym uczestnictwem w życiu społecznym. Laureatka pełniła m.in. funkcje wiceprezesa Zarządu Głównego Stowarzyszenia Twórców Ludowych w Lublinie, prezesa oddziału Kurpiowskiego Stowarzyszenia Twórców Ludowych w Ostrołęce, członka Prezydium Zarządu Głównego Związku Kurpiów w Ostrołęce, członka Zarządu Rady Gminy w Kadzidle, członka Rady Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce, członka Rady Programowej przy Gminnym Ośrodku Kultury, Sportu i Rekreacji w Kadzidle, przewodniczącej Koła Gospodyń Wiejskich w Dylewie. Artystka ma również wiele osiągnięć w zakresie prowadzenia działalności kulturalnej. Uczestniczy w pokazach dla twórców ludowych, sesjach popularnonaukowych i kulturalnych, prowadzi wykłady w muzeach i w szkołach. Czesława Kaczyńska bierze także udział w corocznych imprezach „Śladami Kurpiów” w Kadzidle i „Niedzieli Kadzidlańskiej”, które zostały wpisane do kalendarza imprez kulturalnych regionu i województwa mazowieckiego. Podtrzymuje i przekazuje swoje doświadczenia twórcze następnym pokoleniom, szkoląc dziewczęta na kursach i zaznajamiając dzieci z tajnikami rękodzieła ludowego. Dzięki inicjatywie zorganizowania dwóch edycji Warsztatów Etnograficznych „Ginące zawody” stworzyła szansę przetrwania żywej jeszcze tradycji kurpiowskiej sztuki ludowej.
Czesława Kaczyńska, nazywana Ambasadorem Kurpiowszczyzny, jest laureatką wielu konkursów regionalnych i ogólnopolskich, zdobywczynią licznych nagród i wyróżnień. Otrzymała m.in.: dyplomy uznania Ministra Kultury i Sztuki, nagrody Wojewody Ostrołęckiego i Marszałka Województwa Mazowieckiego (2000). W 2001 roku została odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
Marian Sołobodowski
Laureaci Nagrody 2005
- Czesława Kaczyńska
- Jan Kuczyński
- Włodzimierz Naumiuk
- Józefa Sordyl i Zofia Sordyl
- Marian Styrczula-Maśniak
- Rozalia i Józef Szypuła
- Paweł Winiarski
- Stefan Wrona
- Marian Karczmarczyk
- Kapela Ludowa „Dobrzeliniacy” z Żychlina
- Stanisław Pietras z Kapelą „Huc mi ta huc”
- Kapela Stanisława Skiby z Rzeczycy
- Zespół Regionalny „Goliniacy” z Goliny
- Zespół Folklorystyczny „Jutrzenka” z Dołhobrodów
- Zespół Folklorystyczny „Wielkopolanie”
- Zygmunt Ciesielski
- Jerzy Dynia
- Orkiestra Św. Mikołaja z Lublina