Urodził się 26 II 1934 r. w Brusach, woj. pomorskie i tam w przysiółku Jaglice mieszkał. Miał wykształcenie podstawowe i zawodowe. Po rodzicach odziedziczył niewielkie gospodarstwo rolne, ale oprócz rolnictwa zajmował się w przeszłości różnymi pracami dodatkowymi. Najdłużej pracował na kolei.

Twórczością artystyczną zajął się późno mając prawie 40 lat. Sam nie potrafił wyjaśnić, co go skłoniło do rzeźbiarstwa i malarstwa. W rodzinie ani w najbliższym środowisku, w którym przebywał, nikt nie interesował się sztuką ludową. Wprawdzie ojciec J. Chełmowskiego był murarzem i stolarzem, ale zajęcia te wykonywane dorywczo miały utylitarny charakter. Pozostawił jednak warsztat i narzędzia stolarskie, z których później J. Chełmowski już jako początkujący rzeźbiarz zaczął korzystać. Pierwsze prace to przedmioty użytkowe, które zaczął zdobić ornamentami snycerskimi i prostymi płaskorzeźbami lub figurkami ptaków i zwierząt. Były to fajki, laski, świeczniki, ramki, pudełka, instrumenty muzyczne. Początkowo w zdobnictwie przedmiotów było więcej naśladownictwa niż własnych pomysłów. Przez jakiś czas, czerpiąc wzory z zewnątrz, zajmował się nawet wypalaniem na deskach i sklejce różnych obrazków.

Twórczość artystyczna dostarczała mu wiele zadowolenia. Zaczął rzeźbić figurki: ptaki, zwierzęta, postacie z życia wsi. Pokazywane na lokalnych i regionalnych kiermaszach i przeglądach sztuki ludowej zyskiwały pozytywne oceny, zainteresowanie a w ślad za tym i pierwszych nabywców. Po wystawach w Chojnicach, Bydgoszczy, Toruniu twórczością  Chełmowskiego zainteresowały się także CPLiA, muzea i galerie. Pod wpływem  zewnętrznych kontaktów i zamówień tematyka prac J. Chełmowskiego znacznie rozszerzyła się. Zaczął, jak sam wyznaje „rzeźbić bez wyjątku wszystko co podleci”. Tematykę prac najczęściej narzucały ogłaszane konkursy i zamówienia z zewnątrz na różnego rodzaju kiermasze i przeglądy, do uczestniczenia w których zapraszały J. Chełmowskiego liczne muzea i instytucje. Rzeźbiarz w latach 70-80-tych brał udział w kilkunastu ogólnopolskich konkursach sztuki ludowej, m.in. ,,Kopernik w rzeźbie ludowej”, „Wielcy Polacy, ich życie i dzieła”, „Dziecko w sztuce ludowej” i „Sztuka dla dzieci”, „Wojsko Polskie”, „Dzieło Oskara Kolberga w sztuce ludowej” itp. Dzięki tym konkursom i wystawom J. Chełmowski wyrzeźbił wiele postaci historycznych, kilka wielofiguralnych kompozycji obrazujących historię Polski. Przed rozpoczęciem rzeźbienia figur i scen historycznych J. Chełmowski wzbogacał swą wiedzę o nich czytając i oglądając różne książki i albumy. Będąc już doświadczonym rzeźbiarzem mógł tworzyć własne kompozycje wypracowując indywidualny, wyróżniający się styl. Dużą rolę w rzeźbach J. Chełmowskiego odgrywa kolorystyka. Twórca okazał się być także uzdolnionym malarzem. Nie tylko malował same rzeźby, ale zaczął też malować obrazy na płótnie, papierze, płycie pilśniowej i na szkle. Szczególnie obrazy malowane na szkle zyskały duże uznanie, bowiem potrafił w nich nawiązać do tradycyjnych wzorów kaszubskiego malarstwa na szkle bez ich bezpośredniego naśladownictwa. Dużym osiągnięciem twórczym było namalowanie czternastu stacji Drogi Krzyżowej do kościoła w Kaliszu Pomorskim.

Postawa patriotyczna i religijna J. Chełmowskiego najbardziej uzewnętrzniła się w dużych kompozycjach kapliczek, ołtarzy, szopek. J. Chełmowski należał do rzadkich dziś twórców, którzy wykonują duże kapliczki przydrożne. Jest to fakt godny podkreślenia, bowiem po zniszczeniach wojennych, dzięki niemu od nowa w krajobrazie Kaszub pojawiły się ludowe kapliczki przydrożne. W kapliczkach J. Chełmowskiego pojawiają się oprócz postaci świętych sceny z historii Polski często ilustrujące najnowsze wydarzenia. Nadzwyczaj bogata jest tematyka rzeźb sakralnych: sceny ze Starego Testamentu, życie Chrystusa, różne figury Matki Boskiej i świętych, z których poczesne miejsce zajmują święci i błogosławieni polscy od św. Wojciecha do Maksymiliana Kolbe.

J. Chełmowski był twórcą bardzo pracowitym i w pracy swej uczciwym i sumiennym. Jego rzeźby i obrazy wyróżniają się dobrą kompozycja, starannością wykonania i czystością kolorystyczną. Wykonał wiele prac, z których znaczna część trafiła do muzeów i kolekcji krajowych i zagranicznych. U siebie w domu i w obejściu z własnych rzeźb i obrazów urządził stałą wystawę w formie muzeum regionalnego, które chętnie odwiedzało miejscowe społeczeństwo i turyści. J.Chłmowski był zdobywcą wielu nagród i wyróżnień.

Józef Chełmowski zmarł 6 lipca 2013 roku.

Marian Pokropek

https://www.youtube.com/watch?v=0Nl1e-yti8c

https://www.youtube.com/watch?v=K-tG-GW_Xb8