Zespół rozpoczął pracę w październiku 1953 r. Jest najstarszym reprezentacyjnym studenckim Zespołem artystycznym UMCS. Inicjatorem powstania grupy tanecznej był ówczesny Rektor UMSC prof. dr Bohdan Dobrzyński. Organizatorem, kierownikiem artystycznym oraz głównym choreografem od początku założenia zespołu był Stanisław Leszczyński (ur. 1926). Przez ponad sześćdziesięcioletni okres działalności, w zespole tańczyło około 7000 studentów. Odbyło się ponad 6500 koncertów, ponad 260 zagranicznych tournee, w 51 krajach, na 5 kontynentach, gdzie Zespół zrealizował 5000 koncertów.

Wychowankowie Zespołu Tańca Ludowego UMCS są kierownikami ponad 40 zespołów folklorystycznych w różnych zakątkach kraju.

Na niezwykle bogaty, ponad dwudziestogodzinny repertuar Zespołu składają się: tańce ludowe z wszystkich regionów etnograficznych Polski, tańce polskie i tańce innych narodów, (np. węgierski czardasz, białoruskie, mołdawskie, ukraińskie, rosyjskie, bawarskie). Programy koncertowe zespołu, oprócz pokazów par tanecznych i tańców grupowych, obejmują także prezentację muzyki instrumentalnej i występy grup śpiewaczych oraz programy tematyczne (koncert kolęd, pieśni patriotycznych).

Od lipca 1974 pod kierownictwem S. Leszczyńskiego działa w Lublinie Studium Folklorystyczne, które kształci instruktorów zespołów pieśni i tańca. Dyrektorem, kierownikiem artystycznym i choreografem zespołu jest obecnie Lech leszczyński.

W okresie wieloletniej działalności ZTL UMCS zdobył wiele nagród, wyróżnień i odznaczeń, świadczących o wysokim poziomie artystycznym. Jedną z pierwszych była główna nagroda na III Festiwalu Kultury Studentów w Warszawie w 1965 r.; następnie: „Brązowa Kolia” na XXI Światowym Festiwalu Folklorystycznym w Dijon – 1966, i „Srebrna Kolia” w 1969; II nagroda na Międzynarodowym Festiwalu Studenckich Zespołów Folklorystycznych w Katowicach,1969; „Złota Artemida” główna nagroda na Festiwalu Folklorystycznym w Efezie, 1977; I nagroda na Festiwalu w Gorizi we Włoszech, 1984.

Do licznych sukcesów Zespołu należy zaliczyć udział w programie artystycznym EXPO 1992 w Sewilli (Hiszpania), EXPO 2000 w Hanowerze (Niemcy), EUROGATE 2000 w Taipei (Tajwan), Holiday World 2001 w Pradze (Czechy). Zespół może poszczycić się licznymi nagrodami i wyróżnieniami za popularyzację polskiej kultury w kraju i poza jej granicami. Obok działalności artystycznej towarzyszy Zespołowi stała aktywność społeczna. Z inicjatywy Zespołu powstała m.in. polsko-holenderska Fundacja „Pod Wspólnym Dachem”, która niesie pomoc ludziom niepełnosprawnym. Efektem jej działalności jest m.in. wybudowanie trzech Domów Opieki Społecznej w Kazimierzówce k. Lublina, których otwarcie odbyło się w czasie jubileuszowych obchodów Zespołu.

Dzięki kontaktom Zespołu z Egiptem została nawiązana współpraca gospodarcza regionu Fayoum z województwem lubelskim.

Jan Adamowski