Józef Wiejacki

Year:
2008

Category:
Category I. Plastic arts, ornamentation, handicraft and folk crafts, music and dance folklore

Field of activity:
Art

Region:
Dolnośląskie, powiat wrocławski, Małkowice

Józef Wiejacki urodził się w roku 1922 w Mesznej Opackiej, miejscowości położonej na Pogórzu Karpackim.
Silny wpływ na wybór życiowej drogi przyszłego rzeźbiarza miały zarówno stolarskie i rzeźbiarskie tradycje rodzinne, jak i bliskość sanktuarium w Tuchowie. Przez całe życie potrzeba kształtowania drewna była artyście jednakowo bliska, jak konieczność odkrywania prawd wiary, dialogu z Bogiem. Podjęte już w młodości próby rzeźbiarskie przerwała wojna, podczas której Józef Wiejacki walczył w szeregach Batalionów Chłopskich. Po wojnie opuścił rodzinną Małopolskę i zamieszkał na ziemiach zachodnich, od 1947 roku w Małkowicach koło Kątów Wrocławskich. Do rzeźby powrócił w latach sześćdziesiątych i wtedy pracę twórczą połączył z działaniem na rzecz lokalnego środowiska. Swoje rzeźby z jednej strony eksponował na wystawach o zasięgu ogólnopolskim, w galeriach zagranicznych, przekazywał je do zbiorów muzeów i prywatnych kolekcjonerów, ale z drugiej strony prezentował je na gminnych dożynkach, obdarowywał nimi miejscową parafię i szkołę. Józef Wiejacki prowadził warsztaty plastyczne z udziałem młodzieży szkolnej Małkowic, w razie potrzeby konserwował rzeźby stanowiące wyposażenie małkowickiego kościoła. Był w swej pracy jednocześnie lokalny i uniwersalny.
Rzeźby Józefa Wiejackiego wyróżnia forma, w której uwagę widza zwraca nagromadzenie szczegółów. Są one starannie wykonane, zróżnicowane fakturowo i zazwyczaj zamknięte w prostopadłościennej bryle, fragmencie okorowanego pnia. Ich dynamika i ekspresja wynikają z zestawienia płaszczyzn gładkich i pokrytych zagęszczoną siecią nacięć o różnym przebiegu. Przypominają one reliefy kościelnych ołtarzy, gdzie rzeźbiarska, detaliczna opowieść usuwa się na drugi plan, ustępując miejsca nadrzędnej idei, metaforze.
Zróżnicowana tematyka prac Józefa Wiejackiego mówi o tym, co było ważne dla rzeźbiarza. W jego plastycznym świecie powracały wspomnienia ludowych obrzędów i barwnych postaci, jakby wprost wyjętych z pejzażu dawnej wsi oraz tematyka sakralna. Uczucia religijne sąsiadowały z patriotycznymi, a symbole narodowe splatały się z symbolami wiary, zazwyczaj tworząc nierozerwalną całość.
W galerii obrazowanych przez Józefa Wiejackiego wyjątkowych postaci prym wiódł Jan Paweł II. Szczególne miejsce w twórczości rzeźbiarza zajmowały też modele budowli. Katedra i ratusz we Wrocławiu, świątynia Wang, wiejski kościół i góralski domek urzekają precyzją snycerki, pieczołowitością wykonania, dbałością o wierne powtórzenie detalu.
Swoje prace Józef Wiejacki eksponował na kilkudziesięciu wystawach zbiorowych i dziesięciu indywidualnych. Od 1995 do 2005 roku każdorazowo zdobywał pierwszą nagrodę w kategorii rzeźby na Dolnośląskim Przeglądzie Twórczości „Rękodzieło ludowe i artystyczne” w Dzierżoniowie. Od 1985 roku należy do Stowarzyszenia Twórców Ludowych, a od roku 2001 jest honorowym członkiem Stowarzyszenia Twórców i Animatorów Kultury. W 2002 roku został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi.

Józef Wiejacki zmarł w czerwcu 2013 roku.


Elżbieta Berendt