Urodziła się w 1897 r. w Haniebnie na Ukrainie, zmarła w 1984 r. w Łodzi. Gimnazjum ukończyła w Pińsku na Polesiu. W 1920 r. rozpoczęła studia dziennikarskie, ale w 1923 r. przeniosła się na antropologię do Wolnej Wszechnicy i Uniwersytetu Warszawskiego. W 1929 r. uzyskała doktorat z etnologii na podstawie pracy pt. „Zawarcie małżeństwa przez kupno w polskich obrzędach weselnych”, która też w tym roku wyszła drukiem. W latach 1923-1932 była asystentką m.in. w Zakładzie Etnologii Instytutu Nauk Antropologicznych Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. W latach 1932-1937 poświęciła się pracy kulturalno-oświatowej w Centralnym Archiwum Ludoznawczym i na kursach dokształcających Związku Nauczycielstwa Polskiego. W tym okresie publikowała wiele artykułów popularyzatorskich w ,,Ziemi”, ,, Wiedzy i Życiu” oraz „Kuryerze Literacko-Naukowym”. Krzewiła też idee badań kultury ludowej, ochrony i gromadzenia jej reliktów. W latach 1935-1938 prowadziła badania nad emigracją zarobkową w ramach Instytutu Gospodarstwa Społecznego. Ich efektem była książka „Społeczność wiejska” (1948). W okresie okupacji prowadziła w Warszawie wykłady na tajnym uniwersytecie oraz jako żołnierz Armii Krajowej kierowała pracownią nielegalnych kennkart, książeczek wojskowych i innych dokumentów osobistych. W 1945 r. przeniosła się do Łodzi i zaczęła organizować Katedrę Etnografii na Uniwersytecie Łódzkim. W 1952 r. uzyskała habilitację na podstawie książki ,,Pomoc wzajemna, współdziałanie w kulturach ludowych”. Równocześnie w latach 1954-1971 kierowała łódzkim Zespołem Etnograficznym Instytutu Historii Kultury Materialnej Polskiej Akademii Nauk i w latach 1956-1962 była kierownikiem Działu Etnograficznego Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. W 1955 r. otrzymała tytuł profesora nadzwyczajnego, w 1962 r. profesora zwyczajnego. W 1967 r. przeszła na emeryturę. Życie jej jednak nie uległo zmianie - dalej wykładała na Uniwersytecie, promowała magistrów i doktorów, była członkiem wielu rad naukowych, w tym Międzynarodowej Unii Nauk Antropologicznych i Etnograficznych oraz prezesem Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego (członkiem prezydium była od 1953 r). W tym też czasie opublikowała szereg znaczących artykułów oraz książki: „Systemy krewniacze na Słowiańszczyźnie w ich historyczno-społecznym uwarunkowaniu” (1971), „Granice i horyzonty badań kultury wsi w Polsce” (1976), „Polska sztuka ludowa. Stan wiedzy - prace badawcze - opieka i upowszechnienie ” (1976). Profesor Anna Kutrzeba-Pojnarowa tak pisze o starszej koleżance: „Chyba całe życie łączyła zaabsorbowanie pracę naukową z chęcią uczenia innych i dużą zdolnością popularyzacji, traktowanej jako obowiązek społeczny, oświatę dla dorosłych. Potrafiła również odważnie walczyć o sprawy i ludzi, jeśli takie było jej przekonanie. /.../ Przez przeszło 30 lat profesor Zawistowicz-Adamska oddziaływała na kierunek prac stworzonej przez siebie łódzkiej szkoły etnograficznej, występowała jako inicjator i organizator zespołowych badań, autor i redaktor licznych publikacji. Była to w skali polskiej bodajże jedyna - moim zdaniem - tak wyraźnie wyodrębniająca się szkoła etnograficzna”. W istocie profesor stworzyła skonsolidowany ośrodek, w którym pracownicy muzealni i uniwersyteccy prowadzili badania terenowe, organizowali ekspozycje, przygotowywali wydawnictwa. Z jej inicjatywy i inspiracji, a także przez pewien czas pod jej redakcją wychodziły „Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi” i „Łódzkie Studia Etnograficzne” wydawane przez łódzki oddział Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego. Dzięki skoordynowanemu działaniu środowiska łódzkich etnografów prowadzących studia regionalne pod auspicjami profesor powstały cztery tomy „Prac i Materiałów ...” (1976, 1979, 1983, 1985) pod wspólnym tytułem „Kultura wsi Polski środkowej w procesie zmian”, stanowiące monumentalną monografię regionalną. Dodać też należy, że profesor Zawistowicz-Adamska widziała potrzebę udziału etnografów w tworzeniu systemu opieki nad twórczością ludową, zwłaszcza rękodziełem i rzemiosłem tradycyjnym. Dawała temu wyraz w swoich publikacjach takich jak katalogi wystaw sztuki ludowej województwa łódzkiego oraz w artykułach w ,,Łódzkich Studiach Etnograficznych” oraz w „Granicach í horyzontach ...”, ,,Idee K. Zawistowicz-Adamskiej - pisze jeden z jej uczniów Witold Nowosz - pozostają nadal żywotne i niejednokrotnie znajdują wyraz w obecnej działalności etnografów łódzkiego muzeum”. Rozwija się też i prowadzi szeroką działalność stworzony z jej inspiracji w ramach Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego Ośrodek Dokumentacji i Informacji Etnograficznej w Łodzi.

Aleksander Błachowski