Aleksander Spyra

Year:
1992

Category:
Category V. Scientific research, documentation and animation, popularization of folk culture

Field of activity:
Scientific activity, popularization, promoting

Region:
Śląskie, Pszczyna

Urodził się w 1938 r. w Pszczynie, tam zamieszkały. Jest artystą plastykiem, jeszcze w czasie studiów założył w 1960 r. Zespół Regionalny ,,Pszczyna”. Zespół ten jest doskonale przygotowany do scenicznej prezentacji pieśni, muzyki, tańców, zwyczajów i obrzędów swojego regionu. Aleksander Spyra sam prowadził badania terenowe, szukał reliktów folkloru, uczył się tańców, poznawał zabytki budownictwa i kultury materialnej. Dbał, by uchronić swój Zespół przed zniekształceniem w ramach ,,usceniczniania” strojów, zwyczajów i instrumentacji muzyki. Sam tańczy i gra na klarnecie. Uczył się na miejscu - w terenie. Stara się zachować wszelkie niuanse ludowego wykonawstwa muzyki i tańców. Widząc potrzebę ratowania zabytków kultury materialnej swojego regionu Aleksander Spyra założył wraz z przyjaciółmi Towarzystwo Miłośników Ziemi Pszczyńskiej, które od 1973 r. przystąpiło do tworzenia „skansenu” w Pszczynie. Projekt zagospodarowania parku i program etnograficzny opracował konsultując go z konserwatorami i etnografami. Muzeum nazwano „Zagroda Wsi Pszczyńskiej”, ale zgromadzono w ciągu dwudziestu lat kilkadziesiąt obiektów i zadbano o prawidłowe i pełne wyposażenie ich w eksponaty ruchome. Wszystkie prace muzealne poprzedzone były szczegółowymi badaniami etnograficznymi. Pracom tym przewodził Aleksander Spyra, który już od chwili udostępnienia zwiedzającym w 1975 r. pierwszej zagrody chłopskiej opracował przewodniki po muzeum oraz publikacje, niejednokrotnie wręcz pionierskie w odniesieniu do regionu pszczyńskiego. Wymienić tu można: „Związane na jaskółczy ogon kościółki drewniane na ziemi pszczyńskiej” (1989), „Budownictwo drewniane na ziemi pszczyńskiej” (1992), „Śląskie meble ludowe - region pszczyński” oraz szereg artykułów w czasopismach lokalnych i specjalistycznych, jak np. „Spotkania z Zabytkami”.

Szczególnie godny podkreślenia jest fakt, że wszystkie prace badawcze i projektowe, nadzór nad realizacją budowy i wyposażenia muzeum, jak też organizacja obsługi wystaw są wykonane przez Aleksandra Spyrę społecznie.

W 2006 r. otrzymał medal Ministra Kultury za zasługi w upowszechnianiu kultury.

Jego postawa - człowieka działającego z pasją i poświęceniem na polu poznania i ochrony dziedzictwa kultury ludowej regionu, powinna być przykładem godnym naśladownictwa.

 

Aleksander Błachowski