Bukowiańskie Centrum Kultury w Bukowinie Tatrzańskiej
Year:
1996
Category:
Category VI. Honorable mention to institutions and nongovernmental organizations deserved in the field of safeguarding and popularization of folk culture
Field of activity:
Scientific activity, popularization, promoting
Region:
Małopolskie, powiat tatrzański, Podhale, Bukowina Tatrzańska
Myśl o potrzebie placówki kulturalnej we wsi i podjęciu budowy Domu Ludowego podsunął mieszańcom Bukowiny nauczyciel i kierownik miejscowej szkoły Franciszek Ćwiżewicz. W 1923 roku powstał Komitet Budowy Domu Ludowego pod kierownictwem Franciszka Ćwiżewicza i Juliana Karłowicza. Rozpoczęto gromadzić fundusze i starania o nabycie odpowiedniego gruntu, pod budowę, który pozyskano po dwóch latach od Wiktorii i Agnieszki Sztokfisz. Jak na ówczesne czasy podjęcie budowy Domu Ludowego było wielkim przedsięwzięciem, a jego realizacja wiązała się z ogromnym trudem i wysiłkiem. Już w 1923 r. Michalina Stożkówna (późniejsza żona Franciszka Ćwiżewicza) założyła Teatr i Chór Włościański, który swoimi przedstawieniami zarabiał pieniądze na budowę. Od roku 1926 w Bukowinie zaczęło działać nieme kino. Franciszek Ćwiżewicz jako prezes Spółdzielni zakupił aparat filmowy na korbę. Objazdowe kino wyświetlało również filmy poza Bukowiną w miejscowościach powiatu: nowotarskiego, nowosądeckiego, suskiego, wadowickiego i brzeskiego. Zarobione w ten sposób pieniądze przeznaczone były na spłaty kredytów bankowych.
Członkami założycielami Stowarzyszenia Dom Ludowy byli: Teatr i Chór Włościański z Bukowiny, Towarzystwo Przyjaciół Bukowiny, lokalna Kasa Stefczyka, Józef Bigos, Antoni Chowaniec, Michalina i Franciszek Ćwiżewiczowie, Józef Ćwiżewicz, Klemens Frelek, Szymon Kuchta, Stanisław Kuruc, Teodor Łapiński. Pierwsze zebranie organizacyjne w sprawie powołanie Stowarzyszenia Dom Ludowy odbyło się 2 listopada 1927 roku. Prezesem Zarządu został Franciszek Ćwiżewicz, członkami zaś Franciszek Budz i Antonii Chowaniec.
W latach 1928 – 1932 zbudowano Dom Ludowy. Wzniesiony na planie wydłużonego prostokąta skrzyżowanego z dwoma transeptami zaprojektowany został przez inż. arch. Józefa Ćwiżewicza (brata Franciszka) w oparciu o założenia stylu witkiewiczowskiego. To jeden z największych obiektów drewnianych w Polsce (kubatura 5865 m3, pow. całkowita 1458 m2). Historia jego powstania jest wyrazem zaangażowania bukowian w kultywowanie własnej tradycji regionalnej. Warty uwagi jest fakt, że Dom Ludowy nadal pełni swoją pierwotną w założeniach funkcję, jest tętniącym życiem domem podhalańskiej kultury.
Podobnie jak 80 lat temu, tak i dziś Dom Ludowy stanowi centrum kulturalne wsi i całej bukowiańskiej gminy. Wnuki i prawnuki członków Teatru i Chóru Włościańskiego są dziś członkami Amatorskiego Zespołu Teatralnego im. Józefa Pitoraka. Przy Domu Ludowym działają zespoły regionalne „Orlynta” – Przedszkolny Zespół Góralski im. Anny Koszarek, „Mali Wiyrchowianie” i „Wiyrchowianie”. Prowadzone są tu zajęcia z dziećmi i młodzieżą, na których młodzi bukowianie uczą się góralskiego muzykowania i tradycyjnej sztuki podhalańskiej. W Domu Ludowym działa Szkoła Ginących Zawodów Folkloru i Sztuki Ludowej, w której poznaje się tajniki tradycyjnych rzemiosł m.in: malarstwa na szkle, snycerki, ceramiki i haftu. Od wielu lat Dom Ludowy w Bukowinie Tatrzańskiej jest organizatorem dwóch dużych imprez o zasięgu ogólnopolskim „Góralskiego Karnawału” – zimą i „Sabałowych Bajań” – latem. Od 1996r. odbywają się tutaj spotkania teatralne – „Sejmik Wiejskich Zespołów Teatralnych”. W 1996r. Bukowina Tatrzańska została przyjęta do Światowej Fundacji Miast Karnawałowych. Świadczy to jednoznacznie o postrzeganiu i pozytywnej ocenie działalności kulturalnej Domu Ludowego nie tylko w kraju, ale także poza jego granicami.
Opracowano na podstawie strony internetowej Instytucji [www.domludowy.pl].
Laureaci Nagrody 1996
- Kapela Ludowa Władysława Pogody z Kolbuszowej
- Kazimierz Maurer
- Stefan Chojnowski
- Wanda Czubernat
- Maria Cedro-Biskupowa
- Henryk Kretowicz
- Joanna Rachańska
- Nina Nikołajuk
- Józef Leśniak
- Maria i Józef Staszelowie
- Tadeusz Maślanka
- Marianna Jobczyk
- Franciszka Uflant
- Maria Madejczyk
- Jan Markowski
- Piotr Sakson
- Anna Markiewicz
- Kazimierz Uszyński
- Maria Patyk
- Zespół Pieśni i Tańca „Gacoki” z Gaci
- Regionalny Zespół „CEPELIA – Puszcza Biała” z Ostrołęki
- Zespół Obrzędowy z Rudy Solskiej
- Bukowiańskie Centrum Kultury w Bukowinie Tatrzańskiej
- Wojewódzki Dom Kultury w Lublinie
- Mazowieckie Muzeum w Płocku