Urodziła się 11 VII 1918 r. we wsi Szlatyn k/Tomaszowa Lubelskiego, zamieszkała we wsi Łubcze w woj. zamojskim. Ukończyła szkołę podstawową, pracowała we własnym gospodarstwie rolnym. Od młodości dużo śpiewała uczestnicząc na wiejskich zabawach i weselach, uroczystościach, obrzędach i zwyczajach dorocznych. Obdarzona była niezwykłą pamięcią i talentem. Potrafiła odtwarzać całe wesela, odśpiewać strofki najdawniej szych pieśni i przyśpiewek. W jej repertuarze znajdowały się najstarsze kolędy, pieśni weselne, dożynkowe, sobótkowe, zalotne, miłosne, żartobliwe, pieśni dotyczące pracy w polu, pieśni pasterskie. Te najdawniejsze utrzymane w archaicznych skalach - to zdaniem etnomuzykologów - najcenniejsze zabytki naszej muzycznej kultury ludowej. „Charakteryzują się specyficznymi cechami i manierami wykonawczymi jak np. swobodą metryczną, improwizacją, swobodnym przenoszeniem akcentów rytmicznych i nade wszystko bardzo rozwiniętą melizmatyką”.

W początkach lat siedemdziesiątych J. Rachańska wystąpiła po raz pierwszy na scenie podczas „Dni Miejscowości” w Suścu. W 1973 r. wzięła udział w Ogólnopolskim Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym zdobywając II miejsce. W kilka lat później na tymże festiwalu zdobyła I nagrodę. W latach 1978-1995, siedmiokrotnie uczestniczyła w Festiwalach Kazimierzowskich zdobywając za każdym razem nagrody i wyróżnienia. Posiada liczne nagrania w Polskim Radio, trzy pieśni w jej wykonaniu znajdują się na unikalnym albumie płytowym „Polska” wydanym przez Polskie Stowarzyszenie Jazzowe. Była członkiem Stowarzyszenia Twórców Ludowych.

Joanna Rachańska zmarła w 2001 roku.

/red.A.Z.-W./Barbara Tężycka/