Eugenia Wieczorek
Year:
2013
Category:
Category I. Plastic arts, ornamentation, handicraft and folk crafts, music and dance folklore
Field of activity:
Art. Handicraft. Lacemaker
Region:
Wielkopolskie, Jarocin
Eugenia Wieczorek z Jarocina należy do najwybitniejszych artystek koronczarek. Jest mistrzynią frywolitki – misternej koronki znanej już w XVIII wieku, wykonywanej w szkołach klasztornych, popularyzowanej przez Koła Włościanek. Przy użyciu drewnianego czółenka służącego do łączenia nici (cieniutkiej, bawełnianej, białej, mocnej i dobrze skręconej), nożyczek i igły do szycia, powstają precyzyjnie wiązane węzełki i pikoty, kółka i łuki układane w fantazyjne kompozycje tworzące w ostatecznym efekcie niezwykle delikatne dzieła ludowej sztuki dekoracyjnej.
Umiejętności wykonywania koronek Eugenia Wieczorek zdobyła w domu rodzinnym, w którym koronkarstwo było popularną dziedziną kobiecej aktywności artystycznej. Jej rodzina pochodząca z Wołynia osiedliła się w Wielkopolsce w 1945 r. Pierwszą nauczycielką E. Wieczorek była babcia, Anna Poślednik, nauczyła ją wykonywania koronek szydełkiem i na drutach, następnie przekazała wnuczce podstawowe zasady tworzenia frywolitek. Sztukę wymagającą dużych umiejętności, skupienia i staranności wykonania doskonaliła pod kierunkiem matki, Marii Czeszejko (uzdolnionej wykonawczyni plastyki dekoracyjnej ze słomki, np. pająków) oraz na kursach organizowanych w Klubie Nauczyciela w Jarocinie (z czasem sama została instruktorką wykazując duże zdolności pedagogiczne). E. Wieczorek jest z zawodu nauczycielką, ukończyła Technikum Rolniczo-Wikliniarskie w Starym Tomyślu i studia w Centralnym Ośrodku Kształcenia Nauczycieli w Brwinowie, od 1962 r. pracowała w szkołach rolniczych. W 1980 r. zakończyła pracę zawodową, została działaczką Klubu Nauczyciela w Jarocinie (pracowała w sekcji tkactwa i frywolitki).
Artystka obdarzona wyjątkowym talentem i wyobraźnią plastyczną projektuje misterne wzory i wykonuje niezwykłej urody serwety, bieżniki, elementy koronkowe strojów ludowych oraz adaptuje koronkę frywolitkową do nowatorskich zastosowań w biżuterii, w wykonawstwie ozdób choinkowych (gwiazdki, aniołki, dzwoneczki, bombki choinkowe zdobione frywolitką) i wielkanocnych rekwizytów obrzędowych (koronkowe baranki i oklejane frywolitką pisanki). Prace artystki znalazły się w zbiorach kolekcji etnograficznych wielu instytucji muzealnych (Muzeum Okręgowe Ziemi Kaliskiej w Kaliszu, Muzeum Regionalne w Jarocinie, Muzeum Pisanki w Ciechanowcu, Muzeum Etnograficzne w Warszawie, Muzeum Etnograficzne w Zielonej Górze z siedzibą w Ochli, Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie, Muzeum Pisanki w Ciechanowcu) oraz w wielu kolekcjach prywatnych. Były wystawiane w Galerii Centrum Kultury i Sztuki w Kaliszu i Galerii Sztuki Ludowej w Lublinie.
Eugenia Wieczorek od ponad 30 lat jest osobą bardzo aktywną zarówno w dziedzinie ludowej twórczości artystycznej oraz w zakresie działalności popularyzatorskiej i edukacyjnej (prowadziła kursy i warsztaty dla młodzieży, brała udział w akcji Biblioteki Publicznej Miasta i Gminy Jarocin „Podziel się z nami swoimi pasjami”). Uczestniczyła w wielu wystawach (w tym indywidualnych w Jarocinie, Otrębusach, Kaliszu, Warszawie) i konkursach zdobywając najwyższe nagrody (I Nagroda w kategorii Frywolitka w Konkursie Fundacji Cepelia, 1989; Nagroda w Ogólnopolskim Konkursie Sztuki Ludowej „A to Polska właśnie” 2004; Nagroda w „Sabałowych bajaniach” w Bukowinie Tatrzańskiej, 2006; II miejsce w Konkursie „Nitką malowane” w Warszawie, 2009; III miejsce w Konkursie Europejskiej Sztuki Ludowej „Z nitki i z gliny” w Częstochowie, 2009). Od wielu lat prezentuje swoją twórczość na najważniejszych w Polsce przeglądach sztuki ludowej: w Kazimierzu Dolnym, Krakowie, Bukowinie Tatrzańskiej oraz podczas wielu imprez regionalnych w Wielkopolsce.
Od 1998 r. jest członkinią Stowarzyszenia Twórców Ludowych, działa aktywnie w wielkopolskim oddziale STL. Jej osiągnięcia oraz zaangażowanie w działalność edukacyjną i popularyzującą twórczość ludową spowodowały zainteresowanie uprawianą dziedziną aktywności artystycznej wśród młodego pokolenia (m.in. wykonawczynią frywolitek jest córka Ewa Kasprzak). Wyrazem uznania dla twórczości artystki jest zastosowanie frywolitki w kampanii wizerunkowej gminy Jarocin. Eugenia Wieczorek została również uhonorowana wieloma nagrodami m.in. Srebrnym Medalem „Zasłużony dla Cepelii” w 2008 r. oraz Srebrnym Krzyżem Zasługi przyznanym w 2010 r. za osiągnięcia w dziedzinie twórczości ludowej.
/red.K.M./