prof. Wanda Telakowska
Year:
1977
Category:
Category V. Scientific research, documentation and animation, popularization of folk culture
Field of activity:
Scientific activity, popularization, promoting
Region:
Mazowieckie, Warszawa
Urodziła się w 1905 r. w Sosnowcu. Ukończyła warszawską Akademię Sztuk Pięknych i mimo sukcesów artystycznych odniesionych w dziedzinie grafiki zrezygnowała z realizacji własnej twórczości na rzecz organizowania wzornictwa przemysłowego i upowszechniania kultury plastycznej. W latach 1947-1950 była dyrektorem Biura Nadzoru Estetyki Produkcji w Ministerstwie Kultury i Sztuki, potem organizowała Instytut Wzornictwa Przemysłowego, kierowała jego pracami naukowo-badawczymi oraz projektowała przedmioty codziennego użytku. Jej życiu przyświecała idea oparcia współczesnego wzornictwa przemysłu lekkiego, meblarstwa, ceramiki, zabawkarstwa na doświadczeniach ludowych rzemieślników i użyciu lokalnego surowca. Angażowała do tworzenia wzorów tkanin, koronek, ceramiki najlepszych artystów ludowych z Kurpi, Krakowskiego (Zalipie), Śląska i Podlasia. M.in. dzięki stworzeniu przez Wandę Telakowską warunków materialnych rozwinął się janowski ośrodek tkactwa dwuosnowowego kierowany przez Eleonorę Plutyńską. Idea stworzenia polskiego wzornictwa plastycznego była kontynuacją koncepcji artystycznych Towarzystwa Polska Sztuka Stosowana i „Warsztatów Krakowskich”. U jej podstaw legła fascynacja spontaniczną twórczością ludowych rękodzielników oraz jej formami stylowymi, a nade wszystko prostotą i funkcjonalnością. Zachwyty z jakimi spotykały się za granicą wystawy Instytutu Wzornictwa Przemysłowego organizowane przez Wandę Telakowską świadczą, że koncepcje jej zasługiwały na większe poparcie przez czynniki rządzące. Niestety, ograniczano możliwości działania Instytutu i wpływ Wandy Telakowskiej na kierunki jego działalności. Pozostało po niej szereg cennych publikacji, z których dwie książki stanowią ilustrację i wykładnię jej idei włączania ludowych tradycji artystycznych w nurt kultury współczesnej. Są to „Twórczość ludowa w naszym wzornictwie” (1954) oraz w „W kręgu chłopskiej kultury” (1970). Zachowane przykłady ludowego wzornictwa powstałe z inspiracji Wandy Telakowskiej przechowuje Muzeum Narodowe w Warszawie.
Prof. Wanda Telakowska zmarła w 1985 roku.
Aleksander Błachowski
Laureaci Nagrody 1977
- prof. Józef Burszta
- Jan Bzdęga
- Józefa Chaładaj
- Zygmunt Grabarski
- Stanisław Klejnas
- Edward Kołacz
- Scholastyka Krupowicz
- Adam Kuchta
- dr Zofia Kwaśnicowa
- Jan Lubomirski
- Stanisław Seweryński
- ks. dr Bernard Sychta
- Jan Tacina
- prof. Wanda Telakowska
- Anna Uliczka
- Władysław Walczak-Baniecki
- Zespół Regionalny im. Jana Malinowskiego ze Szczawnicy i jego kierowniczka Aniela Krupczyńska
- Zespół im. Józefa Bema z Budapesztu
- Zespół „Krakus” z Genk (Belgia)
- Zespół „Podhale” z Montrealu (Kanada)
- Zespół „Rzeszowiacy” z Chicago (USA)
- Zespół „Warszawa” z Dijon (Francja)