Wanda Pomianowska

Year:
1984

Category:
Category V. Scientific research, documentation and animation, popularization of folk culture

Field of activity:
Scientific activity, popularization, promoting

Region:
Świętokrzyskie, powiat kielecki, Radkowice

Urodziła się w 1920 r., lata dzieciństwa spędziła na wsi świętokrzyskiej Radkowice, tutaj prowadziła gospodarstwo rolne nawet w latach swych studiów uniwersyteckich i pracy naukowej w Warszawie. W okresie wojny była żołnierzem Armii Krajowej, m.in. łączniczką brygady Świętokrzyskiej Ponurego (Jan Piwnik). Dworek w Radkowicach był wielokrotnie miejscem odpoczynku partyzantów. Do obozowiska Ponurego na Wykusie było stąd zaledwie kilka kilometrów. Studiowała polonistykę i socjologię na Uniwersytecie Warszawskim. W trakcie badań socjologicznych na Mazurach zetknęła się z ludową literaturą ustną i odtąd stała się ona jej fascynacją. W 1950 r. ukończyła studia i została asystentką w Katedrze Języka Polskiego na Uniwersytecie Warszawskim. Była też członkinią komitetu redakcyjnego „Literatury Ludowej” w okresie warszawskim. Przygotowując pracę doktorską z zakresu dialektologii Świętokrzyskiej poznała ludowych poetów z Wilkowskiej doliny takich jak Katarzyna Zaborowska (poetka niepiśmienna), Maria Cedro-Biskupowa i jej brat Jan, Wojciech Grzegorczyk i jego żona Rozalia. Poświęciła im artykuły w czasopismach, organizowała wieczory poetyckie, wreszcie doprowadziła do wydawania tomików wierszy, które zaopatrzyła wstępami. Cały czas pracowała naukowo. W 1970 r. uzyskała habilitację za pracę o gwarach południowych Słowian. Wróciła potem do Radkowic, nadal prowadziła gospodarstwo. Organizowała też wtedy zakładanie elektryczności i wodociągów Prowadziła jednocześnie zajęcia dydaktyczne w Zakładzie Językoznawstwa Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Kielcach. Jej wykład monograficzny „Gwara jako tworzywo literackie” był jedyną na polskich uczelniach prezentacją wszechstronnie ukazującą wartości poezji i prozy ludowej dla kultury narodowej. Wanda Pomianowska jest od wielu lat członkiem Sekcji Literatury Rady Naukowej Stowarzyszenia Twórców Ludowych. Jest osobą o niespożytej energii, pełna pomysłów i inicjatywy organizatorskiej. Zawsze jej celem było wzbogacanie wsi polskiej w wartości zarówno materialne jak i duchowe. Zawsze też starała się, aby środowisko wiejskie poznało wyjątkowość swego dziedzictwa kulturalnego i wreszcie zawsze zależało jej, aby kultura narodowa nie traciła tego dziedzictwa z oczu.

Wanda Pomianowska zmarła w 2003 r.

 

Aleksander Błachowski