Powiększ
Zoom photo

Jan Mastalski i Józef Ciesielka

Year:
1984

Category:
Category I. Plastic arts, ornamentation, handicraft and folk crafts, music and dance folklore

Field of activity:
Music

Region:
Małopolskie, powiat nowotarski, Szczawnica

Jan Mastalski muzyk i tancerz urodził się w 1902 r. w Szczawnicy. W 1984 r., w wieku 82 lat został wraz ze swoim rówieśnikiem Józefem Ciesielką, też tancerzem i muzykiem, uhonorowany Nagrodą im. O. Kolberga, będącą przypomnieniem ich zasług na polu krzewienia kultury regionalnej Górali Szczawnickich. Działalność artystyczna Jana Mastalskiego sięga okresu międzywojennego i wiąże się z działalnością Ochotniczej Straży Pożarnej w Szczawnicy. Po I wojnie światowej naczelnikiem OSP zostaje Jan Malinowski, syn pierwszego organizatora Straży Pożarnej w Szczawnicy w 1888 r. Celem pozyskania funduszy na zakup mundurów strażackich i sprzętu pożarniczego stworzyli teatr amatorski i zaczęli regularnie wystawiać różne sztuki, które cieszyły się dużym powodzeniem w Szczawnicy. Jan Malinowski, naczelnik Straży i jednocześnie kierownik Zespołu teatralnego był znawcą folkloru Górali Szczawnickich. Na podstawie przez siebie zebranych materiałów opracował scenariusz wesela góralskiego, z którym po raz pierwszy Zespół teatralno-folklorystyczny przy OSP wystąpił w 1922 r. Dwudziestoletni wówczas Jan Mastalski w ,,Weselu” grał rolę pierwszego drużby. Przed II wojną światową zespół folklorystyczny OSP w Szczawnicy z ,,Weselem” występował wielokrotnie w różnych miastach Polski i na różnych imprezach m.in. podczas ,,Święta Gór” i „Święta Pieśni”. Po II wojnie światowej wznowiła swą działalność Ochotnicza Straż Pożarna i jej zespół folklorystyczny. Pozostało kilkoro dawnych jej członków, w tym Jan Mastalski.  Zabrakło założyciela zespołu - Jana Malinowskiego.

Z nowym już zespołem, który od 1972 r. przyjął nazwę - Zespół Regionalny im. Jana Malinowskiego w Szczawnicy, J. Mastalski występował na imprezach lokalnych, jak również na ogólnopolskich festiwalach i przeglądach zespołów folklorystycznych w Zakopanem, Żywcu, Rzeszowie, Krakowie, Płocku, w Warszawie i in. Kilkakrotnie wyjeżdżał  za granicę. J. Mastalski był członkiem STL i Związku Podhalan. Posiadał wiele odznaczeń za zasługi dla Straży Pożarnej (był przez kilka lat komendantem Rejonowej OSP w Szczawnicy) i za pracę społeczną i artystyczną w Zespole. Został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Odznaką "Zasłużony Działacz Kultury".

Jan Mastalski "Kościelniok" zmarł w 1997 r., został pochowany na cmentarzu w Szczawnicy.

 

Józef Ciesielka urodził się 1902 r. w Szczawnicy i tamże do śmierci zamieszkały. Szczycił się, że pochodził z rodu góralskiego, w którym śpiew, muzyka i taniec były tak samo ważne, a może i bardziej, jak gazdowanie - praca na roli i na halach przy wypasaniu owiec.

Swoje zamiłowanie i umiejętności artystyczne przekazał młodszym pokoleniom: dochował się 7 dzieci, 34 wnuków i 27 prawnuków. Wszyscy śpiewają i tańczą, a kilkoro należy do zespołów folklorystycznych. Zamiłowanie do muzyki i tańca u J. Ciesielki sięgają lat młodzieńczych. Wspomina, że uczęszczał na potańcówki do górala Loscyka, który wówczas służył jako lokaj u dziedzica Szalaya, ostatniego właściciela Szczawnicy. Loscyk lubił organizować zabawy i zawsze na nich kazał grać hajducka. Był to taniec węgierski, w którym i J. Ciesielka „strasznie się rozmiłował”. Później był on niezrównanym mistrzem w tym tańcu. Ale potrafił tańczyć wiele innych tańców: polki, tońce, stajerki oraz różnorodne tańce góralskie: pasterskie i ,,zbójeckie”.

Pod koniec I wojny światowej jako 16-letni chłopak wstąpił do Ochotniczej Straży Pożarnej. Tu zetknął się z teatrem amatorskim, który po I wojnie światowej przekształcił się w regionalny zespół folklorystyczny. Wystąpił on z programem „Wesele Górali Pienińskich”. Wśród wykonawców był także J. Ciesielka.

Po raz drugi J. Ciesielka związał się z Zespołem po 1950 r., kiedy zespół ten, po II wojnie światowej, reaktywowany ponownie przy Ochotniczej Straży Pożarnej w Szczawnicy rozpoczął nową, ożywioną działalność folklorystyczną. W Zespole tym J. Ciesielka wraz z Janem Mastalskim tworzyli najlepszą parę tancerzy: obaj też zostali uhonorowali nagrodą im. O. Kolberga w 1984 r. (patrz: biogramy - Jan Mastalski i Zespół regionalny im. Jana Malinowskiego ze Szczawnicy). J. Ciesielka był członkiem STL, Związku Podhalan, pełnił wiele funkcji społecznych. Został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, odznaką "Zasłuzony Działacz Kultury".

Józef Ciesielka  "Kubas" zmarł w Szczawnicy w 1992 r.

 /red. A.Z.-W./ Marian Pokropek/