Eugeniusz Caban
Year:
1993
Category:
Category I. Plastic arts, ornamentation, handicraft and folk crafts, music and dance folklore
Field of activity:
Potter
Region:
Śląskie, powiat zawierciański, Szczekociny
Eugeniusz Caban urodził się 3 XII 1916 r. w Szczekocinach, woj. śląskie, tam mieszkał. Pochodził z rodziny garncarskiej o tradycjach sięgających kilku pokoleń. Zawodu uczył się w warsztacie ojca, Jana (ur. 1893). Po przerwie spowodowanej II wojną światową powrócił do garncarstwa w 1949 r. zakładając własny warsztat. Początkowo swoje wyroby sprzedawał na okolicznych targach, później dla CPLiA i muzeów. Pierwszym konkursem, w którym wziął udział, był „Konkurs ceramiki i tkactwa ludowego” w Kielcach 1961 r., gdzie zdobył II nagrodę. Następne konkursy: w Iłży 1962 r., kilkakrotnie w Kielcach, we Włoszczowej, w Szydłowcu i wreszcie konkurs ogólnopolski „Polskie garncarstwo ludowe” - Toruń 1978, gdzie zdobywa III nagrodę. Jego prace wielokrotnie były eksponowane na wystawach sztuki ludowej, począwszy od wystawy sztuki ludowej czterech województw: Białystok, Kielce, Lublin, Rzeszów 1964 r. poprzez liczne wystawy w Kielcach, Iłży, Krakowie, Częstochowie i w innych miastach. Chętnie uczestniczył w różnych imprezach folklorystycznych i w targach sztuki w Kielcach, w Warszawie, Słupi Nowej, w Kazimierzu Dolnym, Płocku, Mielcu, Rzeszowie, Krakowie, Częstochowie.
Garncarz wykonywał naczynia użytkowe: dzbany, garnki, donice, misy, dwojaki, sita itp. Na zamówienia CPLiA także naczynia ozdobniejsze jak np. wazony i miniatury. Współpracował z archeologami i etnografami nad odtworzeniem na podstawie fragmentów oryginalnych naczyń pochodzących z wykopalisk w Czarncy, aby odtworzyć formy i ornament wyrobów średniowiecznych. W niektórych wyrobach świadomie nawiązywał do form i zdobnictwa ceramiki historycznej (średniowiecznej) co jest w pełni uzasadnione wobec produkcji tzw. ceramiki siwej. Zdobił ją prostymi ornamentami geometrycznymi ,,rysując” wzory krzemiennym otoczakiem lub rylcem. Osobliwość ceramiki E. Cabana polegała właśnie na tym, że była ona siwa, nie glazurowana i że reprezentował najdalej na zachód wysunięty ośrodek tego typu garncarstwa w Polsce.
E. Caban był członkiem STL (od 1968 r.); należał do Towarzystwa Krzewienia Kultury we Włoszczowej i do Klubu Świętokrzyskiego w Kielcach. Otrzymał dwie ogólnopolskie nagrody im. Jana Pocka i im. Oskara Kolberga.
Eugeniusz Caban zmarł 14 lutego 2003 roku.
Marian Pokropek
Laureaci Nagrody 1993
- Eugeniusz Caban
- Helena Kamieniarz
- Gertruda Kubicka
- Pelagia Pietrzak
- Tadeusz i Władysława Sikora
- Józef Wrona
- Tadeusz Żak
- Ludwik Młynarczyk
- Stefan Placha
- Zespół "Heródki" z Lipnicy Wielkiej
- Kapela Tadeusza Szostaka "Kośne Hamry" z Poronina
- „Ziemia Żywiecka” – Folklorystyczno-Reprezentacyjny Zespół Miasta Żywca
- prof. Marian Pokropek
- Zespół Redakcji Dzieł Wszystkich Oskara Kolberga w Poznaniu
- Michał Kosiński
- Anna i Franciszek Brzeskot
- Marian Przedpełski