Tadeusz Żak
Year:
1993
Category:
Category I. Plastic arts, ornamentation, handicraft and folk crafts, music and dance folklore
Field of activity:
Art. Painter. Sculptor
Region:
Świętokrzyskie, Kielce
Urodził się 15 XI 1925 r. we wsi Gruchawka koło Kielc. Ukończył 7-klasową szkołę i kursy zawodowe. Przez wiele lat pracował jako ślusarz maszynowy w Zakładach CHEMAR w Kielcach. Mając ponad 40 lat zainteresował się korzenioplastyką wykonując udane świeczniki, podstawki do kwiatów i różne postacie i kompozycje ilustrujące legendy i sceny z życia wsi. Wkrótce zaczął wykonywać płaskorzeźby ,,w stylu pamiątkarskim” zabiegając o ich zbyt. W 1973 r. został zaproszony do udziału w konkursie na pamiątkę regionalną województwa kieleckiego. Otrzymał I nagrodę. To zachęciło T. Żaka do rzeźbienia ,,w stylu ludowym” i do uczestniczenia w następnych konkursach. Już pod koniec tegoż roku przesyła swoje prace na konkurs ludowej sztuki sakralnej zorganizowanej przez Stowarzyszenie PAX i „Veritas”, Oddział w Kielcach, za które trzymuje wyróżnienie.
Twórczość rzeźbiarska i malarska T. Żaka jest nadzwyczaj bogata i różnorodna. Największą indywidualność artystyczną osiągnął w malarstwie w latach 1985-1995. Malował wielofiguralne kompozycje o soczystej kolorystyce w bogatej scenerii zapełniającej całe powierzchnie obrazów. Podejmował tematy biblijne: Raj, Ostatnia Wieczerza, Sceny Pasyjne, Boże Narodzenie oraz tematy z życia i obrzędowości wsi połączone ze współczesnymi przeobrażeniami.
T. Żak był wielokrotnie uczestnikiem następnych konkursów ludowej sztuki sakralnej organizowanych od 1973 r. corocznie przez PAX (później: Stowarzyszenie „Civitas Christiana” i „Słowo - Dziennik Katolicki”, Oddział w Kielcach). Na XXI konkursie-wystawie w 1994 r. T. Żak otrzymuje w dziedzinie malarstwa II nagrodę (pierwszej nie przyznano). Począwszy od 1974 r. T. Żak uczestniczy każdego roku w kilku konkursach, wystawach, targach, plenerach rzeźbiarskich i przeglądach sztuki ludowej i nieprofesjonalnej: Kielce, Toruń, Ostrowiec Świętokrzyski, Warszawa, Masłów k/Kielc, Płock, Nowa Słupia, Pińczów, Zagnańsk, Wrocław, Kraków. Ma kilka wystaw indywidualnych, z których najważniejsze to: „Malarstwo i rzeźba Tadeusza Żaka” w Muzeum Narodowym w Kielcach w 1981 r. i w Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie w 1982 r. (z katalogiem), ponownie w Kielcach w 1988 i 1990 r. w Muzeum Wsi Kieleckiej w Tokami k/Kielc i w Warszawie w 1991 r. Oprócz wystaw sztuki ludowej prace T. Żaka trafiają na wojewódzkie i ogólnopolskie przeglądy plastyki nieprofesjonalnej: Kielce, Wrocław.
Ogólna liczba konkursów i wystaw w jakich T. Żak brał udział, sięga około 130. Twórczość T. Żaka reprezentowana jest w zbiorach muzeów w Kielcach, Warszawie, Toruniu, Radomiu, Krakowie, Płocku, Szydłowcu, Zabrzu oraz w kolekcjach zagranicznych (Niemcy, Holandia, Szwecja, Szwajcaria, Austria, Francja, Kanada, Japonia). Był wielokrotnie nagradzany dyplomami i medalami. W 1984 r. otrzymał Dyplom Honorowy Ministra Kultury i Sztuki.
Marian Pokropek
Laureaci Nagrody 1993
- Eugeniusz Caban
- Helena Kamieniarz
- Gertruda Kubicka
- Pelagia Pietrzak
- Tadeusz i Władysława Sikora
- Józef Wrona
- Tadeusz Żak
- Ludwik Młynarczyk
- Stefan Placha
- Zespół "Heródki" z Lipnicy Wielkiej
- Kapela Tadeusza Szostaka "Kośne Hamry" z Poronina
- „Ziemia Żywiecka” – Folklorystyczno-Reprezentacyjny Zespół Miasta Żywca
- prof. Marian Pokropek
- Zespół Redakcji Dzieł Wszystkich Oskara Kolberga w Poznaniu
- Michał Kosiński
- Anna i Franciszek Brzeskot
- Marian Przedpełski