Powiększ
Zoom photo

dr Kazimierz Pietkiewicz

Year:
1976

Category:
Category V. Scientific research, documentation and animation, popularization of folk culture

Field of activity:
Scientific activity, popularization, promoting

Region:
Mazowieckie, Warszawa

Urodził się w 1910 r. pod Petersburgiem. Pochodził z polskiej rodziny, zamieszkałej od dawna na Łotwie, która repatriowała się w 1921 roku z Rosji. W 1931 r. zdał maturę w polskim gimnazjum, odbył obowiązkową służbę w łotewskim wojsku i w 1934 r. podjął studia filologiczne i etnograficzne na Uniwersytecie Warszawskim. Ukończył je w 1938 r. i z dyplomem magistra filologii polskiej rozpoczął pracę w Instytucie Bałtyckim w Toruniu. Prowadził badania z myślą o opracowaniu atlasu etnograficznego Pomorza. Trzy miesiące po zakończeniu wojny pracował już w Ministerstwie Kultury i Sztuki w Wydziale Sztuki Ludowej, od 1950 r. jako jego naczelnik. Był to czas różnorodnych nacisków mających uczynić ze sztuki instrument ideologicznej indoktrynacji. Kazimierz Pietkiewicz szukał w tej skomplikowanej rzeczywistości godnego miejsca dla tradycyjnych form i treści. Uczył się od żyjących jeszcze artystów z „Warsztatów Krakowskich” (m.in. Antoniego Buszka, Wojciecha Jastrzębowskiego, działaczek przedwojennego Towarzystwa Popierania Przemysłu Ludowego (m.in. Zofii Czasznickiej, Eleonory Plutyńskiej, Janiny Orynżyny) oraz historyków sztuki i etnografów zajmujących się problematyką sztuki ludowej m.in: Ksawerego Piwockiego, Józefa Grabowskiego, Tadeusza Seweryna, Mieczysława Gładysza, Eugeniusza Frankowskiego, Wandy Telakowskiej, Bożeny Stelmachowskiej. W trudnych latach pięćdziesiątych rozwinął i udoskonalił metody państwowego mecenatu nad sztuką ludowa. Doprowadził do wydzielenia w budżecie Ministerstwa Kultury i Sztuki stałych środków na stypendia, zakupy dzieł twórców ludowych, organizację konkursów oraz wystaw. Konkursy ówczesne, wystawy i wydawnictwa miały na celu rozpoznanie stanu zachowania tradycyjnych rękodzieł i zachęcenie ludowych twórców do kontynuacji pracy. Wydział Sztuki Ludowej organizował badania takich regionów jak: bielski, gąbiński, Opolszczyzna, Podlasie Zachodnie, Powiśle Garwolińskie, Mazowsze Płockie. Obok tej działalności gromadził kolekcję sztuki ludowej w gmachu Ministerstwa Kultury i Sztuki, która w liczbie kilkunastu tysięcy obiektów w 1958 r. została przekazana Muzeum Kultury i Sztuki Ludowej w Warszawie (obecnie Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie). Stanowiła ona unikalną dokumentację pierwowzorów dawnej i współczesnej ludowej sztuki wyobrażeniowej, zdobnictwa oraz wielu rękodzieł i rzemiosł wiejskich. W 1961 r. Kazimierz Pietkiewicz uzyskał stopień doktora etnologii. Umiał pogodzić pracę urzędnika wysokiego szczebla z działalnością naukową i społeczną. De facto kierował polityką ministerstwa w stosunku do dziedzictwa kultury ludowej, wykładał na Uniwersytecie Warszawskim, od 1946 r. był członkiem Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego, od początku lat 70. przewodniczącym Rady Naukowej Cepelii oraz przewodniczącym Sekcji Plastyki Ludowej Rady Naukowej Stowarzyszenia Twórców Ludowych. Wygłaszał referaty na sesjach, sympozjach i konferencjach naukowych. Opracował kilkanaście scenariuszy wystaw sztuki ludowej a także był autorem tekstów do katalogów. Wystawy te prezentowane były także za granicą. W sumie opublikował około 120 prac naukowych i popularnonaukowych. W latach 1967-1974 był dyrektorem Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie, a w ostatnim roku przed emeryturą minister Kultury i Sztuki uczynił go pełnomocnikiem do spraw realizacji programu „Kultura ludowa dobrem narodu”. Mimo kłopotów ze zdrowiem Kazimierz Pietkiewicz do ostatnich dni życia czynnie uczestniczył w pracach doradczych Ministerstwa Kultury i Sztuki, Cepelii, Stowarzyszenia Twórców Ludowych, Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego. Był też członkiem Komitetu Nauk Etnologicznych Polskiej Akademii Nauk. Nigdy nie był członkiem żadnej partii politycznej. Był żarliwym patriotą, który całym życiem służył sprawie kultury narodowej.

Kazimierz Pietkiewicz zmarł w 1983 roku w Warszawie.

 

Aleksander Błachowski