Franciszek (1906-1979) i Jan (1891-1981) Bździuchowie urodzili się w końcu ubiegłego stulecia w Aleksandrowie k/ Biłgoraja. Tworzyli jedną z pierwszych, tak autentycznych kapel, jakie pojawiły się na Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym, przeszło ćwierć wieku temu. Była to kapela wzorcowa. Typowy dla regionu biłgorajskiego skład: skrzypce i bębenek boczny, typowy repertuar; oberki, podróżniaki, poleczki, walcerki. Melodie przejęte po starych muzykantach, a więc co najmniej z połowy ubiegłego wieku. Grane z wdziękiem i lekkością, aż trudno było uwierzyć, że ich wykonawcy mieli blisko po 80 lat.

Życiorysy ludowych muzykantów bywają podobne. Pierwsze skrzypce - to zazwyczaj zwykła deska z naciągniętymi strunami z drutów i smyczkiem z końskiego włosia. Na prawdziwy  instrument trzeba było nieraz czekać długo. Niekiedy dostawało się go od muzykanta-mistrza, który przestał już grać. Od niego też można było przejąć melodie, te najstarsze, grane na zabawach i weselach. Skrzypek mógł całe wesele ograć w pojedynkę, dobierając sobie jedynie bębnistę, by znaczył rytm tańca. Tak też było w rodzinie Bździuchów. Franciszek grał na skrzypcach, starszy o 5 lat Jan - na bębenku. Franciszek w wieku 17 lat zaczął być zapraszany do kapel grających na weselach, potańcówkach, prządkach, prasówkach tytoniu, obieraczkach, dostał wtedy od ojca pierwsze skrzypce fabryczne. Po dwuletniej służbie wojskowej powrócił do grania w 1928 r. W latach 40-tych sformował swoją kapelę z Bielakiem „Czarnym” na bębnie, Janem Nizio – klarnecistą i Janem Kotwisem – trębaczem.

Jan Bździuch początkowo grał na skrzypcach, po wypadku grał wyłącznie na bębenku. W Aleksandrowie Bździuchowie byli kapelą znaną, zapraszaną na wszystkie uroczystości. Chętnie występowała z nimi Anna Malec - ludowa śpiewaczka z nieodległej Jędrzejówki, także laureatka Nagrody im. O. Kolberga z 1983 r. - patrz biogram oraz Wojciech Sołtys, śpiewak. Ich nagrania, rejestrowane w latach 70-tych, to zapis muzykowania, którego już się nie spotyka, to trudny do przecenienia dokument.

Współcześnie do muzyki Bździuchów nawiązuje skrzypek Sławomir Niemiec z Lublina w swojej kapeli „Melodia w Polsce”. Utwory z repertuaru Bździuchów grają muzycy in crudo, np. Kapela Braci Dziobaków z Woli Destymflandzkiej, Janusz Prusinowski Trio i inni.

Pamięć o nich kultywuje powołane w 2002 r. Towarzystwo Krzewienia Kultury Ludowej im. Kapeli Bździuchów w Aleksandrowie. Staraniem Towarzystwa na grobach artystów położono tablice pamiątkowe ufundowane przez społeczność Aleksandrowa.

/red.A.Z.-W./Anna Szotkowska/

http://www.muzykaroztocza.pl/muzyk/13/name/Kapela+B%C5%BAdziuch%C3%B3w.html

http://www.muzykaroztocza.pl/muzyka/226/name/Anna+Malec+i+Kapela+Braci+B%C5%BAdziuch%C3%B3w.html

http://www.youtube.com/watch?v=8ArNPyUahFQ