Zofia Pacan to niezwykle utalentowana, pracowita i aktywna twórczyni, kontynuatorka rodzinnych i regionalnych tradycji w zakresie haftu, koronkarstwa, zdobnictwa papierowego i pisankarstwa. Urodziła się w 1949 roku w Bielowicach, opoczyńskiej wsi, w której tradycje regionalnej sztuki ludowej, haftu, pisankarstwa, tkactwa, szycia stroju i zdobnictwa wnętrz nadal są obecne i pielęgnowane. Twórczyni, która całe swoje życie związała z regionem opoczyńskim, mieszka w rodzinnej wsi i pracuje w gospodarstwie rolnym. W jej najbliższym, bielowickim środowisku tworzą wybitne artystki, wcześniej utytułowane Nagrodą im. Oskara Kolberga: Franciszka Dąbrowska, Stanisława Dąbrowska i Marianna Jobczyk.

Twórczyni nabyła wrażliwość artystyczną i umiejętności w domu rodzinnym, kiedy uczyła się pod okiem matki Franciszki Jobczyk. Od dzieciństwa wykonywała bibułowe ozdoby – pająki, kwiaty, bukiety, korony obrazów, palmy wielkanocne, opoczyńskie wycinanki rózgi, kwadraty, gwiazdy, lalki – dekoracje typowe dla poszczególnych okresów roku obrzędowego i zdobnictwa opoczyńskiej izby. W jej artystycznym dorobku uznanie wzbudzają wierne miejscowej tradycji estetycznej koronki i hafty krzyżykowe, którymi ozdabia obrusy, serwety, ręczniki oraz chusteczki, chusty i koszule regionalnego stroju kobiecego i męskiego. Od trzydziestu lat wykonuje wielkanocne pisanki techniką batikową („pisanie” roztopionym woskiem, nanoszenie bielowickich motywów roślinnych i geometrycznych, ornamentów wiatraczka, gwiazdki, zawijaska, jednolite barwienie na czarno, bordowo, granatowo i zielono, a następnie polerowanie).

Zofia Pacan należy do grona najbardziej utalentowanych twórców ludowych regionu opoczyńskiego. Przez wiele lat współpracowała ze Spółdzielnią Rękodzieła Ludowego i Artystycznego „Opocznianka”. Zdobyte umiejętności, wiedzę i doświadczenie przekazuje swoim córkom, Agnieszce i Katarzynie – wykonawczyniom pisanek, haftów i koronek, kwiatów z bibuły. Jest twórczynią bardzo aktywną, uczestniczy w wielu imprezach propagujących rękodzieło i sztukę ludową, w konkursach, kiermaszach i cepeliadach (w Krakowie, Kazimierzu Dolnym, Piotrkowie Trybunalskim, Radomiu, Tomaszowie Mazowieckim, Warszawie), w warsztatach twórczych (w Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie, Łódzkim Domu Kultury, Katedrze Etnologii w Łodzi) oraz w lekcjach muzealnych, podczas których prezentuje najmłodszym widzom swoje artystyczne umiejętności w dziedzinie opoczyńskiej kultury regionalnej.

W 2003 roku we własnym domu otworzyła "Tradycyjną Regionalną Izbę Ludową", która cieszy się ogromnym zainteresowaniem dzieci i młodzieży ze szkół z całego kraju oraz z zagranicy. W izbie twórczyni organizuje warsztaty wykonywania pisanek, haftu, wycinanek, kwiatów z bibuły i ozdób choinkowych, w czasie których opowiada o obrzędach i tradycjach regionu opoczyńskiego.

Jej twórczość prezentowana była na wielu wystawach i festiwalach sztuki ludowej w kraju i zagranicą (min. w Szwecji, Belgii, Austrii, we Włoszech, w Hiszpanii, na Słowacji i na Łotwie). Prace Zofii Pacan znalazły się w wielu muzealnych kolekcjach etnograficznych – w Łodzi, Opocznie, Tomaszowie Mazowieckim, Warszawie, Toruniu, a także w Galerii STL w Lublinie.

Twórczyni od 1985 roku jest członkinią STL, a w 1994 roku została prezesem Oddziału Piotrkowskiego STL. Od 2000 roku należy do działającego w jej rodzinnej wsi Bielowickiego Stowarzyszenia Twórców i Przyjaciół Kultury Ludowej. W 1997 roku została nagrodzona Medalem Andrzeja Frycza Modrzewskiego, w 2002 roku otrzymała Srebrny Krzyż Zasługi, a w 2014 roku srebrny Medal "Zasłużony Kulturze Gloria Artis".

/red.K.M./