Powiększ
Zoom photo

Stanisława Betyna

Year:
2003

Category:
Category I. Plastic arts, ornamentation, handicraft and folk crafts, music and dance folklore

Field of activity:
Embroiderer

Region:
Kujawsko-pomorskie, Kaszuby, Tuchola

Stanisława Betyna urodziła się w 1935 roku. Ojciec Stanisławy, Bronisław Kobierowski, był Kaszubem, matka zaś urodziła się w Racławicach, lecz wychowywała w Krojantach i Swornegaciach. Tu poznała haft kaszubski i potem nauczyła podstawowych wzorów swoje córki. Po wojnie rodzina zamieszkała w Piastoszynie koło Tucholi.

Stanisława Betyna jako siedemnastoletnia dziewczyna ukończyła kurs kierowników świetlic w Otwocku i instruktorów zespołów artystycznych w Jadwisinie. Przez kilka lat prowadziła zespoły taneczne i teatralne. W 1957 roku wróciła do pracy w gospodarstwie rolnym, rok później wyszła za mąż, a po dwóch latach przeniosła się do Tucholi. Zawodowo pracowała jako księgowa.

Haftu kaszubskiego uczyła się nie tylko od swojej matki, ale i od Anieli Grabowskiej, dawnej uczennicy Teodory Gulgowskiej. Znajomość artystki w Heleną Grabkowską, nauczycielką i wybitną hafciarką, zaowocowała z kolei przyłączeniem się do grona pań haftujących w zespole przy WSS „Społem”. W 1974 roku Stanisława Betyna otrzymała po raz pierwszy nagrodę w konkursie sztuki ludowej w Tucholi.

Z czasem artystka znalazła się w grupie najlepszych hafciarek. Uczestnicząc przez 30 lat w konkurach sztuki ludowej w Tucholi, Chojnicach, Gdańsku, Bydgoszczy, a także w sześciu wielkich międzywojewódzkich konkursach sztuki kaszubskiej w latach 1985, 1988, 1991, 1994, 1997 i 2002, zgromadziła ogromną ilość nagród. Wykonała trzynaście kompletnych kobiecych strojów kaszubskich, piętnaście wielkich makat, kilkanaście dużych obrusów i chust wełnianych z haftem oraz niezliczoną ilość mniejszych form. Jest mistrzynią w wykonywaniu kopii zabytkowych kaszubskich czepków-złotnic. Jej prace znajdują się w zbiorach muzeów w Toruniu, Warszawie, Gdańsku, Łodzi, Krakowie, Bydgoszczy, Słupsku, Bytowie, i Chojnicach.

Artystka prowadziła także Zespół Haftu Artystycznego „Złotnica” w Tucholi. Dzięki niej haftuje cała jej rodzina. W roku 1984 w Bydgoszczy urządzono wystawę „haftującej rodziny Betynów” i pokazano na niej prace dwunastu osób. Podczas ekspozycji podziwiać można było bogactwo wzorów i perfekcję wykonania każdej autorki.

Stanisława Betyna była aktywną działaczką społeczną. Zajmowała stanowisko prezesa oddziału tucholskiego Zrzeszenia Kaszubskiego i członka zarządu oddziału Bydgosko-Toruńskiego Stowarzyszenia Twórców Ludowych. Cieszyła się ogromnym poważaniem w środowisku. W roku 2000 została zaproszona do udziału w prezentacji województwa kujawsko-pomorskiego na wystawie „EXPO-2000” w Hanowerze, a rok później w czasie Dni Polskich w Norrkoping w Szwecji.

Stanisława Betyna zmarła w 2006 roku.

 

Wanda Szkulmowska